12. Ο Όρκος των Φιλικών

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης μυείται στη Φιλική Εταιρεία στις 1 Δεκεμβρίου 1818 στη Ζάκυνθο, στον Άγιο Γεώργιο των Λατίνων. Η εκκλησία έχει μείνει γνωστή ως ο Άγιος Γεώργιος των Φιλικών. Παρόντες είναι ο εφημέριος του ναού, μοναχός Άνθιμος Αργυρόπουλος, και ο Χρήστος «Αναγνώστης» Παπαγεωργίου. Ο Μεγάλος Όρκος αποτελούσε το πλέον εντυπωσιακό μέρος της Διδασκαλίας των Φιλικών. Η ορκωμοσία γινόταν στο Ευαγγέλιο μπροστά σε μία εικόνα. Το νέο μέλος γονατιστό ορκιζόταν με ένα αναμμένο κερί στο χέρι.

Το φθινόπωρο του 1814 τρεις Έλληνες ίδρυσαν στην Οδησσό της Ρωσίας μια μυστική πατριωτική οργάνωση με σκοπό την απελευθέρωση της Ελλάδας. Πρόκειται για τους Ηπειρώτες Νικόλαο Σκουφά και Αθανάσιο Τσακάλωφ και τον Πάτμιο Εμμανουήλ Ξάνθο. Από τα μέλη της ιδρυτικής ομάδας, ο μόνος που δεν κατάφερε να δει την πραγματοποίηση του οράματός του, την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης, ήταν ο Νικόλαος Σκουφάς. Το διεθνές κλίμα ήταν κάθε άλλο παρά ευνοϊκό για την προσπάθειά τους. Η Εταιρεία αναπτύχθηκε αρχικά με αργό ρυθμό, κατέληξε όμως, στις παραμονές του μεγάλου ξεσηκωμού, να αριθμεί χιλιάδες μέλη σε κάθε γωνιά του Ελληνισμού. Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο των μυστικών επαναστατικών οργανώσεων της περιόδου.

Αμέσως μετά την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας καθορίστηκαν οι κανόνες εσωτερικής οργάνωσής της: βαθμοί, σύμβολα, τυπικό τελετών μύησης. Τη Διδασκαλία της Εταιρείας αποτελούν πέντε μέρη: ο πρώτος όρκος, η εξομολόγησις, η αποκάλυψη του σκοπού, και ο Μεγάλος Όρκος. Στην ιεραρχία της Εταιρείας υπήρχαν αρχικά τέσσερεις βαθμίδες. Η κατώτερη, των Βλάμηδων ή Αδελφοποιητών, βασίστηκε στο παλαιό έθιμο της αδελφοποίησης για να μην προκαλέσει τις υποψίες των οθωμανικών Αρχών. Ακολουθούσαν οι βαθμίδες των Συστημένων, των Ιερέων και των Ποιμένων. Αργότερα προστέθηκαν και άλλες ανώτερες.

Ορκίζομαι ενώπιον του αληθινού Θεού οικειοθελώς, ότι θέλω είμαι πιστός εις την Εταιρίαν κατά πάντα και διά πάντα. Δεν θέλω φανερώσει το παραμικρόν από τα Σημεία και Λόγους αυτής, μήτε θέλω δώσει να καταλάβουν ποτέ, ότι εγώ ηξεύρω τι περί τούτων κατ ουδένα τρόπον, μήτε εις συγγενή μου, μήτε εις Πνευματικόν μου, μήτε εις φίλον μου. Ορκίζομαι, ότι εις το εξής δεν θέλω έμβει εις καμίαν άλλην Εταιρίαν, οποία και αν είναι, μήτε εις δεσμόν υποσχετικόν, αλλά μάλιστα, ό,τι δεσμόν ήθελον έχει εις τον κόσμον, έως και τον πλέον αδιάφορον ως προς την Εταιρίαν, θέλω τον νομίζει εις ουδέν. Ορκίζομαι, ότι θέλω τρέφει εις την καρδίαν μου αδιάλλακτον μίσος εναντίον των τυράνων της Πατρίδος μου, των οπαδών και των ομοφρόνων αυτοίς, θέλω ενεργεί παντοίοις τρόποις προς βλάβην αυτών και όταν η περίστασις μοι το συγχωρήση, και τον παντελή αυτών όλεθρον. Ορκίζομαι ότι ποτέ δεν θέλω μεταχειρισθή βίαν, εις το να αναγνωρισθώ με τινά Συνάδελφον, αλλά θέλω προσέχει με άκραν επιμέλειαν διά να μη λανθασθώ και έτερον συμβεί εναντίον τι. Ορκίζομαι ότι όπου εύρω τινά Συνάδελφον, θέλω τον συντρέχει και βοηθεί, με όλην την δύναμιν και κατάστασίν μου, θέλω προσφέρει εις αυτόν σέβας και υπακοήν, αν είναι μεγαλύτερος εις τον βαθμόν, και, ανίσως έτυχε να είναι πρωτύτερα εχθρός μου, τόσον περισσότερον θέλω να τον αγαπώ και να τον συντρέχω καθ όσον η έχθρα μου ήταν μεγαλυτέρα. Ορκίζομαι, ότι, καθώς εγώ παρελήφθην εις την Εταιρίαν, θέλω δέχομαι αδελφούς, θέλω μεταχειρισθή πάντα τρόπον και πάσαν βραδύτητα εως να τον γνωρίσω ότι είναι αληθώς Έλλην θερμός και υπερασπιστής της δυστυχούς ημών Πατρίδος, ενάρετος και καλός άνθρωπος, άξιος να φυλάξει το Μυστικόν και να κατηχήση και άλλον. Ορκίζομαι ότι κατ ουδένα τρόπον δεν θέλω ωφεληθή από τα χρήματα της Εταιρίας, αλλά θέλω τα θεωρεί ως πράγμα ιερόν και ενέχειρον, ανήκον εις όλον το ταλαίπωρο γένος μου, καθώς και τα λαμβανόμενα και στελλόμενα γράμματα εσφραγισμένα. Ορκίζομαι ότι ποτέ δεν θέλω ερωτήσει τινά των Φιλικών διά να μάθω ποίος τον εδέχθην εις την Εταιρίαν, ούτε εγώ θέλω φανερώσει, ούτε θέλω κάμω να καταλάβη εκείνος τον παραδεξάμενόν μου, και ανίσως γνωρίσω το σημείο εις το εφοδιαστικόν τινός, θέλω προσποιηθή ότι δεν το εγνώρισα. Ορκίζομαι ότι θέλω προσέχει πάντοτε εις την διαγωγήν μου να είμαι ενάρετος, θέλω είμαι ευλαβής εις την θρησκείαν μου, χωρίς να καταφρονώ τας ξένας, θέλω δίδει πάντοτε το καλόν παράδειγμα, θέλω βοηθεί, συμβουλεύει και συντρέχει τον ασθενήν, τον δυστυχήν και αδύνατον, θέλω σέβωμαι την δικαιοσύνην, τα έθιμα, τα κριτήρια, τους μετόχους της διοικήσεως του τόπου, εις τον οποίον διατρίβω. Τέλος πάντων, ορκίζομαι εις εσέ, ώ Ιερά και αθλία πατρίς! Ορκίζομαι εις τας πολυχρονίους βασάνους σου. Ορκίζομαι εις τα πικρά δάκρυα, τα οποία τόσους αιώνας έχυσαν τα ταλαίπωρα τέκνα σου! Εις τα ίδιά μου δάκρυα, τα οποία χύνω κατ αυτήν την στιγμήν! Εις την μέλλουσαν ελευθερίαν των Ομογενών μου ότι αφιερώνομαι όλος εις εσέ. Εις το εξής συ θέλεις είσαι η αιτία και ο σκοπός των διαλογισμών μου, το Όνομά σου ο οδηγός των πράξεών μου, και η ευτυχία σου η ανταμοιβή των κόπων μου. Η Θεία δικαιοσύνη ας εξαντλήση επί της κεφαλής μου όλους τους κεραυνούς της δικαιοσύνης της, το όνομά μου ας είναι εις αποστροφήν, και το υποκείμενόν μου το αντικείμενο της κατάρας και του αναθέματος των Ομογενών μου, ανίσως αλησμονήσω μίαν στιγμήν τας δυστυχίας των, και δεν εκπληρώσω το χρέος μου, και ο θάνατος ας είναι άφευκτος τιμωρία του αμαρτήματός μου, διά να μη μολύνω την αγιότητα της Εταιρίας με την συμμετοχήν μου.