8. Χειρόγραφο Κολοκοτρώνη

Πλησιάζοντας τη Συλλογή του Ιστορικού αρχείου, στην πρώτη προθήκη που θα συναντήσετε, μπορείτε να θαυμάσετε μια σειρά από επιστολές της οικογένειας Κολοκοτρώνη. Στην αριστερή επιστολή του συρταριού μπορείτε να δείτε την επιστολή με τη σφραγίδα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

Όταν το 1823 οι Τούρκοι συνθηκολόγησαν, εγκατέλειψαν το Ναύπλιο αφήνοντας τα σπίτια σε κακή κατάσταση, με εξαίρεση αυτό του Πετρόμπεη και του Κολοκοτρώνη, τα οποία όπως αναφέρει ο συνοδοιπόρος του Byron M.Schilizzi δεν είχαν ούτε πόρτα ούτε παράθυρο. Την ίδια χρονιά γίνεται μαζικός εποικισμός με κατοίκους από όλη σχεδόν την Ελλάδα. Έτσι καταφθάνουν στο Ναύπλιο σημαίνοντα πρόσωπα του αγώνα, που μένουν στις επισκευασμένες πλέον και καλοδιατηρημένες οικίες, αλλά και έμποροι, υπάλληλοι, τεχνίτες και στρατιώτες που νοίκιαζαν μικρότερα σπίτια σε λιγότερο καλή κατάσταση. Η οικονομική κατάσταση του ενοικιαστή καθόριζε το ύψος του ενοικίου αλλά και το είδος του καταλύματος που θα έμενε. Στις 14 Ιανουαρίου 1823 ο αρχιστράτηγος Κολοκοτρώνης από το Ναύπλιο έστειλε μία επιστολή προς τους Α.Κανελλόπουλο και Γρ. Σάλα με θέμα “απόδειξη από την ενοικίαση Εθνικού Εργαστηρίου στο Ναύπλιο”. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι το συμφωνηθέν ποσό ανερχόταν στα 2000 γρόσια, εκ των οποίων τα 1000 τα έλαβε ο ίδιος, ενώ το επόμενο εξάμηνο θα λάμβαναν εκείνοι το εναπομείναν ποσό. Επεσήμανε μάλιστα τη σημασία της ύπαρξης απόδειξης ως αποδεικτικού για την αποφυγή οποιασδήποτε εις βάρος τους αδικίας ή αμφισβήτησης.

Λίγο μετά τα Ορλωφικά, την πρώτη επανάσταση του ελληνισμού, το 1770 γεννήθηκε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Πολύ πρίν την επανάσταση, ήδη από το 1797 γίνεται στόχος των Τούρκων και το 1802 εκδίδουν φιρμάνι από την Υψηλή Πύλη, για να τον σκοτώσουν λόγω της έντονης δράσης του ως αρματολός. Το 1806 μεταβαίνει στη Ζάκυνθο και κατατάσσεται στον αγγλικό στρατό, ενώ, 12 χρόνια μετά, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Εν συνεχεία, μαζί με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, κηρύττουν στην Καλαμάτα την έναρξη της Επανάστασης και ακολουθεί μία σειρά επιτυχημένων μαχών, που τον ανέδειξαν ως αρχιστράτηγο. Ο εμφύλιος πόλεμος του επέφερε ένα βαρύ πλήγμα, με τους πολιτικούς του αντιπάλους να σκοτώνουν τον πρωτότοκο γιο του. Ο ίδιος φυλακίστηκε και απελευθερώθηκε εσπευσμένα για να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ, που προέλαυνε στην Πελοπόννησο και χορηγούσε σε όσους υποτάσσονταν ένα πιστοποιητικό νομιμόφρονα υπηκόου, γνωστό και ως “προσκυνοχάρτι”. Τότε, ο γέρος του Μοριά, θέλοντας να αποθαρρύνει όσους σκόπευαν να ενδώσουν θέτοντας σε κίνδυνο την πορεία της επανάστασης, είπε τη χαρακτηριστική φράση που του αποδίδεται μέχρι σήμερα “Φωτιά στα σπίτια και τσεκούρι στην περιουσία και το λαιμό εκείνων που κάνουν τα χατίρια των Τούρκων. Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους!”

Ο Κολοκοτρώνης υπήρξε υποστηρικτής του Καποδίστρια. Μετά τη δολοφονία του 2ου, ήταν μεταξύ όσων βοήθησαν στην ενθρόνιση του Όθωνα. Οι πολιτικοί του όμως αντίπαλοι τον κατηγόρησαν για εσχάτη προδοσία, τον έσυραν σε δίκη μαζί με τον Πλαπούτα, την έτερη ηγετική μορφή της Επανάστασης. Το κατηγορητήριο περιείχε αοριστίες και στην απολογία του μεταξύ άλλων όταν ρωτήθηκε για το επάγγελμα του είπε, “Στρατιωτικός. Κρατάω σαράντα εννιά χρόνους στο χέρι το ντουφέκι και πολεμώ για την πατρίδα”, γεγονός που θαυμάστηκε από τους αντιπάλους του μετατρέποντας την επικείμενη θανατική ποινή σε 20ετή κάθειρξη στην περίφημη φυλακή του Παλαμηδίου στο Ναύπλιο. Στη συνέχεια αποφυλακίστηκε με βασιλική χάρη. Πέθανε σε ηλικία 73 ετών μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο το ίδιο βράδυ μετά το γάμο ενός από τους γιους του.