Ανάμεσα στα κειμήλια της βιβλιοθήκης συναντά κανείς σημαντικές εκδόσεις από την περίοδο της Αναγέννησης όπως αυτή των “Επινικίων” του Πινδάρου που μας ταξιδεύει πίσω στην Ιταλία του 16ου αιώνα.
Δεξιά από το εκθετήριο της κεντρικής προθήκης και την Αγία Γραφή, στην αριστερή πλευρά του εκθετηρίου της επιτοίχιας βιβλιοθήκης, μπορείτε να δείτε κλειστό το βιβλίο του Πινδάρου με το εντυπωσιακό του εξώφυλλο.Σε όλες τις προθήκες της αίθουσας, σε όσα βιβλία είναι ανοιχτά στη σελίδα του τίτλου, μπορείτε να παρατηρήσετε την ιδιόχειρη αφιέρωση του Νικολόπουλου.
Το βιβλίο είναι μια έκδοση του 1515 και αποτελεί ένα από τα παλαιότερα έργα της συλλογής. Είναι δερματόδετο και διακοσμημένο με εμπίεστο περιμετρικό πλαίσιο και μορφές από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Η παρούσα έκδοση είναι ανατύπωση παλαιότερης έκδοσης του 1513 από τον Άλδο Μανούτιο και είναι εμπλουτισμένη με σχόλια του Ζαχαρία Καλλέργη. Η σημασία της είναι μεγάλη καθώς αποτελεί το 1ο ελληνικό βιβλίο που εκδόθηκε στη Ρώμη σε συνεργασία με τον Cornelio Benigni. Στην σελίδα του τίτλου, αναφέρεται το όνομα του Πινδάρου, τα τυπογραφικά σήματα των συνεργατών και το όνομα του Πάπα Λέοντα Ι, που παραχώρησε το προνόμιο της αποκλειστικής έκδοσης.
Ο Πίνδαρος είναι ο μεγαλύτερος λυρικός ποιητής της αρχαιότητας. Γεννήθηκε το 522 π.Χ και καταγόταν από τις Κυνός Κεφαλές της Θήβας. Εμπνεύστηκε από την ανδρεία των αθλητών και όχι από τα στρατιωτικά γεγονότα της εποχής του. Συνήθιζε να παρευρίσκεται στους μεγάλους πανελλήνιους αγώνες και είχε συνάψει φιλικές σχέσεις με οίκους ευγενών όλων των πόλεων. Κάποιες φορές συνόδευε τους αθλητές στην πατρίδα τους διευθύνοντας ο ίδιος τη νικητήρια πομπή. Έγραψε ύμνους, παιάνες, διθυράμβους και επινίκια. Από το έργο του σήμερα σώζονται μόνο τα 4 βιβλία των επινικίων, τα Πύθια, τα Νέμεα, τα Ολύμπια και τα Ίσθμια. Η φήμη και ο σεβασμός προς το πρόσωπό του διατηρήθηκε από τους συγχρόνους του και μετά το θάνατό του. Ο Αρριανός αναφέρει ότι όταν ο Μέγας Αλέξανδρος έδωσε εντολή να κάψουν την πόλη της Θήβας, ζήτησε να εξαιρεθεί μόνο το σπίτι του ποιητή.
Η εφεύρεση της τυπογραφίας έγινε από το Γουτεμβέργιο το 15ο αι. Ως συνέπεια αυτού ήταν να βοηθηθεί η διάδοση του βιβλίου, που πλέον μπορούσε να παραχθεί μαζικά, μειώνοντας το χρόνο δημιουργίας του αλλά και το κόστος παραγωγής και απόκτησής του. Από το 1465 άρχισαν να τυπώνονται ελληνικά κείμενα από Ιταλούς κυρίως τυπογράφους, με γνωστότερο εξ’ αυτών τον Άλδο Μανούτιο, ενώ το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε από Έλληνα τυπογράφο, ήταν η ελληνική γραμματική του Κ. Λάσκαρη το 1476. Το 16ο και 17ο αι. ελληνικά βιβλία τυπώνονται στην Κωνσταντινούπολη, στη Λειψία, στη Βιέννη, στη Μόσχα αλλά και στα Ιόνια νησιά. Την περίοδο της ελληνικής επανάστασης στις απελευθερωμένες πλέον περιοχές άρχισαν να λειτουργούν τα πρώτα τυπογραφεία.
Το βιβλίο αποτελεί έκδοση του ιστορικού Ιταλού εκδότη και τυπογράφου Άλδου Μανούτιου. Πρόκειται για έναν από τους γνωστότερους τυπογράφους που δραστηριοποιήθηκαν στη Βενετία την περίοδο της Αναγέννησης. Προερχόμενος από εύπορη οικογένεια ο Μανούτιος είχε λάβει κλασική παιδεία κατα τα πρότυπα της εποχής και είχε μελετήσει σε βάθος την ελληνορωμαϊκή γραμματεία. Αυτό που τον έκανε σε μεγάλο βαθμό να ξεχωρίσει ήταν η αισθητική απόδοση των βιβλίων του, το μέγεθος του χαρτιού, η γραμματοσειρά και άλλες λεπτομέρειες που τον οδήγησαν στην αναζήτηση νέων μεθόδων για την εποχή. Οι εκδόσεις του με το χαρακτηριστικό λογότυπο με την άγκυρα και το δελφίνι, τα οποία συνδέονται με το λατινικό ρητό festina lente (= σπεύδε βραδέως) και κοσμούσαν τα ρωμαϊκά νομίσματα του 80 μ.Χ., έγιναν γνωστές σε όλη την Ευρώπη. Σε αυτά προστέθηκαν τα αρχικά του AL. DUS. στα δεξιά και αριστερά της άγκυρας.
Τip! Για να δείτε από κοντά τη festina lente πηγαίνετε στις δύο προθήκες στα αριστερά σας όπου υπάρχουν, στην μεν το έργο του Διδύμου του παλαιοτάτου, με σχόλια πάνω στο κείμενο της Οδύσσειας, στη δε ένα έργο του 1519, με ιδιόχειρη σημείωση του Νικολόπουλου για το έτος απόκτησής του.
