3. Οικία Παλαμά

Ο Παναγιώτης Παλαμάς (1722-1802) γεννήθηκε στο Μεσολόγγι όπου έμαθε τα πρώτα του γράμματα σε κάποιο σχολείο. Συνέχισε τις σπουδές του στα Ιωάννινα και την Πόλη, ενώ δίδαξε στην Αθωνιάδα Ακαδημία στο Άγιο Όρος. Όταν απέτυχε να γίνει διευθυντής εκεί, επέστρεψε στο Μεσολόγγι και ανέλαβε την τοπική σχολή, η οποία έμεινε γνωστή ως Παλαμαία. Ο Παναγιώτης είχε τέσσερις γιους, οι οποίοι διακρίθηκαν στον χώρο της εκπαίδευσης. Από αυτούς, ο Γρηγόριος έγινε διευθυντής της Παλαμαίας στις αρχές του 19ου αιώνα, ενώ ο Ιωάννης δίδαξε στην Αθήνα, την Κωνσταντινούπολη και την Οδησσό. Ο Ιωάννης είχε δύο γιους: τον Μιχαήλ, ο οποίος έγινε δικηγόρος, και τον Δημήτριο, ο οποίος τελικά τον διαδέχτηκε στη διεύθυνση της Παλαμαίας και ζούσε στο σπίτι της οικογένειας.

Στην Παλαμαία ο Παναγιώτης δίδαξε γραμματική ενώ μετέδιδε στους πιο προχωρημένους μαθητές βασικές γνώσεις φιλοσοφίας. Σε όλους προσπαθούσε να εμπνεύσει πατριωτικό ζήλο. Το σχολείο στεγαζόταν στην οικία της οικογένειας και είχε φήμη που ξεπερνούσε τα όρια της πόλης. Ο Παναγιώτης αποσύρθηκε το 1800 και πέθανε λίγα χρόνια αργότερα, όμως ο γιος του Γρηγόριος ανέλαβε τη θέση του διευθυντή και συνέχισε την προσπάθεια του πατέρα του μέχρι το 1821. Στα χρόνια της Επανάστασης η Σχολή έμεινε κλειστή, ενώ και ο Γρηγόρης πέθανε από τις κακουχίες της πολιορκίας του 1824. Η Παλαμαία επαναλειτούργησε το 1829, ενώ το 1846 ενσωματώθηκε ως Γυμνάσιο στο επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα.

Ο Κωστής Παλαμάς (1859-1943) θεωρείται ανεπίσημα ο «εθνικός» ποιητής της Ελλάδας, ενώ ο Ρομαίν Ρολάν τον θεωρούσε τον σπουδαιότερο ποιητή της εποχής του. Ήταν ο δεύτερος γιος του Μιχαήλ. Γεννήθηκε στην Πάτρα αλλά στην ηλικία των 6 ετών έχασε και τους δύο γονείς του μέσα σε 40 μέρες. Ο μικρότερος αδερφός του πήγε να μείνει με μια θεία τους, ενώ ο Κωστής και ο άλλος αδελφός του μετακόμισαν στο σπίτι των Παλαμά στο Μεσολόγγι. Εδώ έζησε από το 1867 μέχρι το 1875, σε ένα περιβάλλον γεμάτο βιβλία και λογοτεχνικά ερεθίσματα. Το Μεσολόγγι εκείνη την εποχή ήταν μία ακμαία επαρχιακή πόλη όπου οι αναμνήσεις της Εξόδου ήταν ακόμα νωπές. Η ζωή κοντά στον θείο του δεν ήταν πολύ ευχάριστη για τον νεαρό Κωστή, ο οποίος βίωσε με πόνο την απώλεια της μάνας του. Όταν ήταν 9 ετών έγραψε και το πρώτο του ποίημα. Μόλις τελείωσε το γυμνάσιο, έφυγε για την Αθήνα και μία λαμπρή σταδιοδρομία στα γράμματα.