6. Παπαστράτειο Αρχαιολογικό Μουσείο

Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Αγρινίου εγκαινιάστηκε το 1969 σε κτήριο που δώρισε η οικογένεια Παπαστράτου. Η εμπεριστατωμένη συλλογή περιλαμβάνει εκθέματα από τα προϊστορικά μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια που έχουν βρεθεί στην ευρύτερη περιοχή του Αγρινίου. Ξεχωρίζει η κεφαλή του Μελέαγρου από το Ηρώο της Καλυδώνας. Είναι μαρμάρινο αντίγραφο χάλκινου αγάλματος που αποδίδεται στον περίφημο παριανό γλύπτη Σκόπα. Το πρωτότυπο ήταν πολύ δημοφιλές κατά τη ρωμαϊκή περίοδο με αποτέλεσμα να έχουν διασωθεί πολλά αντίγραφα (13 αγάλματα, 4 κορμοί και 19 κεφάλια) τα οποία φυλάσσονται σε διάφορα μουσεία παγκοσμίως. Άλλο ιδιαίτερο έκθεμα στο Αγρίνιο είναι η μαρμάρινη θύρα από μακεδονικό τάφο της Καλυδώνας.

Το Αγρίνιο ιδρύθηκε από τον Άγριο, τον γιο του Πορθάονος, βασιλιά της Καλυδώνας στην Αιτωλία. Δεν ήταν ιδιαίτερα αγαπημένη οικογένεια. Ο αδερφός του, ο Οινεύς, διαδέχτηκε τον πατέρα τους στον θρόνο αλλά δύο από τους γιους του Αγρίου τον καθαίρεσαν και τον φυλάκισαν για να δώσουν το βασίλειο στον πατέρα τους. Σύντομα όμως τους έδιωξε ο Διομήδης, εγγονός του εκδιωχθέντα Οινέα, ο οποίος επέστρεψε τον θρόνο στον παππού του. Ο Άγριος δεν ξανακούστηκε, αξίζει όμως να σημειώσουμε πως και ο πατέρας του Διομήδη δεν ήταν αγγελούδι. Συνήθιζε να τρώει τα μυαλά των εχθρών του, με αποτέλεσμα να χάσει τόσο την εύνοια της θεάς Αθηνάς όσο και το ελιξίριο της αθανασίας που εκείνη σκόπευε να του προσφέρει.

Το αρχαίο Αγρίνιο είχε την ατυχία να βρεθεί στη μέση της πάλης των Μακεδόνων του Κάσσανδρου και των Αιτωλών. Αυτοί βρίσκονταν σε πολύχρονη σύγκρουση με τους Ακαρνάνες, οι οποίοι κατοικούσαν στην αντίπερα (δυτική) όχθη του ποταμού Αχελώου. Το 314 π.Χ. οι Μακεδόνες εισέβαλαν στην Αιτωλία σε μία κίνηση αντιπερισπασμού, δεδομένου ότι ο πραγματικός τους στόχος ήταν η Λευκάδα και οι πόλεις στις ακτές της Αδριατικής. Ο Κάσσανδρος έκανε επίδειξη δύναμης και αποχώρησε, αφήνοντας μία μικρή σχετικά φρουρά για την ενίσχυση των Ακαρνάνων σε περίπτωση επίθεσης από τους Αιτωλούς. Πράγμα που έγινε σύντομα, καθώς οι Αιτωλοί δεν σήκωναν μύγα στο σπαθί τους ούτε Ακαρνάνες στα εδάφη τους.

Ο Κάσσανδρος είχε συμβουλεύσει τους Ακαρνάνες να εγκαταλείψουν τα σκόρπια και ατείχιστα χωριά τους και να εγκατασταθούν σε μεγάλες πόλεις όπου θα μπορούσαν να αμυνθούν σε περίπτωση πολέμου. Κάποιοι Ακαρνάνες επέλεξαν να διαβούν τον ποταμό και να εγκατασταθούν στο Αγρίνιο, αλλά δεν τους ωφέλησε. Ο στρατός των Αιτωλών (3000 άνδρες) περικύκλωσε την πόλη και την πολιόρκησε. Οι Ακαρνάνες αντιστάθηκαν για ένα διάστημα αλλά τελικά συμφώνησαν να παραδοθούν με αντάλλαγμα την ασφαλή αποχώρησή τους. Λάθεψαν όμως στην εμπιστοσύνη που έδειξαν στους Αιτωλούς, αφού δέχτηκαν επίθεση καθώς εγκατέλειπαν την πόλη. Ελάχιστοι Ακαρνάνες διασώθηκαν από τη σφαγή και έτσι το Αγρίνιο, παρά τη στρατηγική του τοποθεσία, δεν κατόρθωσε ποτέ να γίνει σημαντική πόλη στην αρχαιότητα.